18.11.2021

Göz Yıkama Solüsyonunun Uzun Süreli Kullanımının Oküler Yüzey Müsin Tabakasına Etkisi

Japonya'da özellikle alerjik konjonktivitli hastalarda ve kontakt lens kullananlarda göz yıkama solüsyonlarının kullanımı artmaktadır. Geçmişte 2002 yılına kadar göz yıkama solüsyonları koruyucu (benzalkonyum klorür) içeriyordu. Literatürde bu tip göz yıkama solüsyonlarının kullanımına bağlı kornea epitel bozuklukları bildirilmiştir. Günümüzde, koruyucu içermeyen solüsyonlar popüler hale gelmiştir. Hekimlerin, gözleri yıkamanın gözyaşı filmindeki müsin yapısını değiştirebileceğinden, enfeksiyon ve epitelyal keratokonjonktiviti teşvik edebileceğinden endişe duydukları bilinmektedir.

Alerjik konjonktival hastalıklar için yayınlanan Japon kılavuzlarına göre, göz çevresindeki cilt kontaminasyonu ve deriden oküler yüzeye antijenlerin girme riski nedeniyle göz yıkama solüsyonlarının kullanılması önerilmemektedir. Uzun süreli göz yıkamanın oküler yüzey üzerindeki etkileri şimdiye kadar çalışılmamıştır.

Oküler yüzey müsin tabakasının patojenleri ve partikülatları önlemek için bir bariyer görevi gördüğüne inanılmaktadır. MUC5AC ekspresyonu epitel yüzeyi için koruyucu bariyer oluşturduğu bilinmektedir. Atopik keratokonjonktivitli hastalarda konjonktival epitel hücrelerinde MUC5AC ekspresyon seviyeleri önemli ölçüde azalır, MUC16 ekspresyonu seviyeleri ise artar. Bu bilgilere rağmen günümüzde göz yıkamanın müsin ve gözyaşı stabilitesi üzerindeki etkileri tam olarak anlaşılmamış ve açıklanmamıştır.

Kuru göz hastalığı, göz kliniklerine ziyaretlerin yaygın ve önemli bir nedenidir. Dünya nüfusunun %7,4-33,4'üne kuru göz tanısı konduğu bildirilmektedir. Kuru göz, gözyaşı hacminin kaybı, gözyaşı filminin hızlı kırılması ve gözyaşının buharlaşması olarak tanımlanmaktadır. Müsin anormalliği, azalmış kuru göz nedenlerinden biri olmasına ve yaygın olmasına rağmen, klinik uygulama ortamında nadiren rutin olarak değerlendirilmiştir.

Bu çalışmanın amacı, sağlıklı gözlerde bir ay süreyle koruyucu içermeyen göz yıkama solüsyonu kullanımının kornea güvenliği ve oküler yüzey müsini (MUC5AC ve MUC16) üzerindeki etkilerinin araştırılmasıdır.

Prospektif bir çalışma ile oküler alerji, kuru göz veya diğer oküler hastalıkları olmayan 21 kişinin (17 erkek, 4 kadın; ortalama yaş 36.1) 42 gözü analiz edildi. Hastalar; 1. Grup: yıkama yapılan grup ve 2. Grup: yıkama yapılmayan takip grubu olarak iki gruba ayrıldı. Çalışma sonuçlarına göre çalışmaya katılan bireylerin gözlerinde:

  • Kuru gözle ilişkili yaşam kalitesi skoru (DEQS)
  • Gözyaşı filmi kırılma süresi (TBUT)
  • Floresein boyama skoru
  • MUC5AC ve MUC16'nın mRNA ekspresyonu
  • MUC16 immünohistokimyası
  •  MUC5AC periyodik asit Schiff (PAS) boyaması ile değerlendirildi.

Sonuç olarak; bir aylık göz yıkama kullanımından sonra DEQS puanlarında istatistiksel olarak anlamlı bir düşüş gözlendi. Analiz edilen diğer değerlendirme maddelerinde önemli farklılıklar bulunmadı.

Sonuçlar, koruyucu içermeyen bir göz yıkama solüsyonunun oküler yüzey müsinleri, MUC5AC ve MUC16 üzerinde hiçbir olumsuz etkisinin olmadığını ve epitel hasarına neden olmadığını göstermektedir. Bu çalışmada yazarlar; göz yıkamanın alerji ve yabancı cisimlerin giderilmesinde etkili olabileceği sonucuna varmışlardır. Ayrıca bu çalışma, göz yıkamanın oküler yüzeydeki gözyaşlarının stabilitesini değiştirmediğini göstermektedir.

Referans:

Yazu H, Kozuki N, Dogru M, Shibasaki A, Fujishima H. The Effect of Long-Term Use of an Eyewash Solution on the Ocular Surface Mucin Layer. Int J Mol Sci. 2019 Oct 13;20(20):5078. doi: 10.3390/ijms20205078. PMID: 31614909; PMCID: PMC6834188.