Lösemi (Kan Kanseri)

Lösemi (Kan Kanseri) Nedir?

Lösemi, kan kök hücrelerinde başlayan bir kanserdir. Kök hücreleri, farklı görevleri olan farklı hücre türlerine dönüşen temel hücrelerdir.

Bu hücreler, lenfoid kök hücrelere veya miyeloid kök hücrelere dönüşür. Lenfoid kök hücreler, bir tür beyaz kan hücresi olan lenfositlere dönüşür. Lenfositler enfeksiyonla savaşmaya ve anormal hücreleri yok etmeye yardımcı olur. Üç tip lenfosit, B hücreleri, T hücreleri ve doğal öldürücü (NK) hücrelerdir. Miyeloid kök hücreler, kırmızı kan hücrelerine, granülositlere, monositlere veya trombositlere dönüşür. Kırmızı kan hücreleri, vücudun tüm dokularına oksijen taşır. Granülositler ve monositler, bakterileri yok eden ve enfeksiyonla savaşmaya yardımcı olan beyaz kan hücresi türleridir. Trombositler, kanamayı durdurmak için hasarlı kan damarlarında pıhtılar oluşturur.

Kan kök hücreleri geliştikçe, olgunlaşmamış kan hücreleri olan blast hücreleri haline gelirler. Lösemide aşırı derece blast hücresi üretimi vardır. Bu blast hücreleri anormal şekilde gelişir ve olgun kan hücrelerine dönüşemez. Zamanla, blast hücreleri normal kan hücrelerinin yerini alarak doldurur ve normal kan hücreleri bu nedenle işlerini yapamaz duruma gelirler. Hastaya lösemi tanısı konduğunda, bu hücrelere lösemi hücreleri de denebilir.

Birçok farklı lösemi türü vardır. Bu türler köken aldıkları kan kök hücresinin türüne göre gruplandırılırlar. Örneğin Lenfositik lösemiler (lenfoblastik lösemiler olarak da bilinir) anormal lenfoid kök hücrelerden gelişir. Miyeloid lösemiler, anormal miyeloid kök hücrelerinden gelişir.

Lösemi türleri, löseminin ne kadar hızlı gelişip büyüdüğüne göre ayrıca gruplandırılır. Akut lösemiler aniden başlar, günler veya haftalar içinde gelişir. Kronik lösemiler aylar veya yıllar içinde yavaş gelişir.

4 ana tip lösemi türü vardır:

• Akut lenfositik lösemi (ALL)
• Akut miyeloid lösemi (AML)
• Kronik lenfositik lösemi (KLL)
• Kronik miyeloid lösemi (KML).

Yetişkinlerde, KLL ve AML en yaygın lösemi türleridir. Löseminin ayrıca birçok farklı alt tipi de mevcuttur.

Kronik Miyeloid Lösemi (KML)

Kronik miyeloid lösemi (KML), kan kök hücrelerinde başlayan bir kanserdir. Kök hücreler, farklı görevleri olan ve farklı hücre tiplerine dönüşen öncü hücrelerdir.

Kanın öncü kök hücreleri geliştikçe, olgunlaşmamış kan hücreleri olan blast hücreleri (blastlar) halini alırlar. Lösemide aşırı şekilde bu blast hücrelerinin üretimi vardır. Böylece blast hücreleri anormal bir şekilde gelişir ve olgun kan hücrelerine dönüşemezler. Zamanla, blast hücreleri normal kan hücrelerinin yerini doldurur ve böylece normal kan hücrelerinin fonksiyonlarını yerine getirmesini engeller. Lösemi teşhisi konduğunda, bu blast hücreleri lösemi hücreleri olarak adlandırılır.

KML anormal miyeloid kök hücrelerde başlar. Yavaş gelişim göstermesi nedeni ile kronik olarak adlandırılır. Anormal miyeloid kök hücreleri,  kanserli (kötü huylu) kırmızı kan hücreleri, trombositler veya beyaz kan hücrelerinin öncü hücresi olan granülositlere dönüşür.

KML, yetişkinlerde görülen lösemi türlerinden biridir. Çocuklarda nadiren gelişir.

Kronik Lenfositik Lösemi (KLL)

Kronik lenfositik lösemi (KLL), kan kök hücrelerinde başlayan bir kanserdir. Kök hücreler, farklı görevleri olan ve farklı hücre tiplerine dönüşen öncü hücrelerdir.

Kanın öncü kök hücreleri geliştikçe, olgunlaşmamış kan hücreleri olan blast hücreleri (blastlar) halini alırlar. Lösemide aşırı şekilde bu blast hücrelerinin üretimi vardır. Böylece blast hücreleri anormal bir şekilde gelişir ve olgun kan hücrelerine dönüşemezler. Zamanla, blast hücreleri normal kan hücrelerinin yerini doldurur ve böylece normal kan hücrelerinin fonksiyonlarını yerine getirmesini engeller. Lösemi teşhisi konduğunda, bu blast hücreleri lösemi hücreleri olarak adlandırılır.

KLL, anormal lenfoid kök hücrelerde başlar. Kronik olarak adlandırılır çünkü genellikle aylar veya yıllar içinde yavaş yavaş gelişir. Aynı zamanda kronik lenfoid lösemi olarak da adlandırılır. Tüm KLL'lerin     % 95'inde anormal lenfoid kök hücreleri, kanserli (kötü huylu) B hücrelerine veya B lenfositlerine dönüşür.

KLL, yetişkinlerde daha sık görülen lösemi türlerinden biridir. Çocuklarda daha az yaygındır.

Akut Miyeloid Lösemi (AML)

Akut miyeloid lösemi (AML), kan kök hücrelerinde başlayan bir kanserdir. Kök hücreler, farklı görevleri olan ve farklı hücre tiplerine dönüşen öncü hücrelerdir.

Kanın öncü kök hücreleri geliştikçe, olgunlaşmamış kan hücreleri olan blast hücreleri (blastlar) halini alırlar. Lösemide aşırı şekilde bu blast hücrelerinin üretimi vardır. Böylece blast hücreleri anormal bir şekilde gelişir ve olgun kan hücrelerine dönüşemezler. Zamanla, blast hücreleri normal kan hücrelerinin yerini doldurur ve böylece normal kan hücrelerinin fonksiyonlarını yerine getirmesini engeller. Lösemi teşhisi konduğunda, bu blast hücreleri lösemi hücreleri olarak adlandırılır.

Akut miyeloid lösemi; akut miyelositik lösemi, akut miyeloblastik lösemi, akut granülositik lösemi veya akut lenfositik olmayan lösemi (ANLL) olarak da adlandırılır.

AML, anormal miyeloid kök hücrelerde hızlı olarak geliştiği için akut olarak adlandırılır.

AML, yetişkinlerde görülen lösemi türlerinden biridir. Çocuklarda nadiren gelişir.

Akut Lenfositik Lösemi (ALL)

Akut lenfositik lösemi (ALL), kan kök hücrelerinde başlayan bir kanserdir. Kök hücreler, farklı görevleri olan ve farklı hücre tiplerine dönüşen öncü hücrelerdir.

Kanın öncü kök hücreleri geliştikçe, olgunlaşmamış kan hücreleri olan blast hücreleri (blastlar) halini alırlar. Lösemide aşırı şekilde bu blast hücrelerinin üretimi vardır. Böylece blast hücreleri anormal bir şekilde gelişir ve olgun kan hücrelerine dönüşemezler. Zamanla, blast hücreleri normal kan hücrelerinin yerini doldurur ve böylece normal kan hücrelerinin fonksiyonlarını yerine getirmesini engeller. Lösemi teşhisi konduğunda, bu blast hücreleri lösemi hücreleri olarak adlandırılır.

Akut lenfositik lösemi, akut lenfoblastik lösemi olarak da adlandırılır.

ALL, anormal lenfoid kök hücrelerinde başlar ve hızlı geliştiği için akut olarak adlandırılır.

ALL, yetişkinlerde dört ana lösemi türünden en az görülenidir. Çocukluk çağında teşhis edilen en yaygın lösemi türü olmakla beraber, erkeklerde kızlardan daha sık görülür.

Löseminin Belirtileri

Löseminin belirti veya semptomları, akut veya kronik tipte bir lösemi olmasına bağlı olarak değişebilir.

Akut lösemi, gribe benzer belirti ve semptomlara neden olabilir. Bu belirtiler günler veya haftalar içinde aniden ortaya çıkar.

Kronik lösemi genellikle sadece birkaç belirtiye neden olabileceği gibi bazen hiçbir belirti göstermeyebilir. Belirtiler ve semptomlar genellikle yavaş yavaş gelişir. Kronik lösemili insanlar genellikle kendilerini iyi hissetmediklerinden şikayet ederler. Hastalık genellikle rutin bir kan testi sırasında tesadüfen tespit edileblir.

En sık gözlenen belirtiler ise yorgunluk, iştah kaybı, kilo kaybı, gece terlemeleri, sık görülen enfeksiyonlar, boyun, koltuk altı, kasık veya köprücük kemiği üzerinde genişlemiş lenf düğümleri sayılabilir.

Lösemi Tanısı

Löseminin tanısı genellikle bir doktor ziyareti sırasında veya rutin bir kan testinde bir sorun tespit edilmesiyle başlar. Bu durumda doktor hastanın şikayetlerini sorup fizik muayene yapabilir. Bu bilgilere dayanarak, doktor hastayı bir uzmana yönlendirip veya lösemi veya diğer sağlık sorunlarını kontrol etmek için ek testler isteyebilir.

Lösemi tanı süreci uzun bir süreç alabilir. Endişelenmek normaldir, ancak diğer sağlık sorunlarının lösemi ile benzer semptomlara neden olabileceği unutulmamalıdır. Bu yüzden hekimin lösemi teşhisi koymadan önce aynı belirtileri veren başka hastalıkların olmadığından emin olması önemlidir.

Lösemiyi teşhis etmek için kullanılan testler aynı zamanda bu hastalığın ilerlediği aşamayı tespit etmek için de kullanılabilir. Doktor ayrıca hastanın genel sağlığını kontrol etmek ve tedaviyi planlamaya yardımcı olmak için başka testler de isteyebilir.

Tanı Testleri

• Sağlık geçmişi ve fizik muayene
• Tam kan sayımı (CBC)
• Kanama ve pıhtılaşma faktörleri
• Kemik iliği aspirasyonu ve biyopsisi
• Lenf düğümü biyopsisi
• Biyokimyasal testleri

Evreleme ve Diğer Amaçlarla Kullanılan Testler

• Kan kimyası testleri
• Göğüs röntgeni
• Bilgisayarlı Tomografi (BT)
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG)
• Ultrason

KLL için risk faktörleri :

• Orta yaş ve üzeri erkeklerde, beyaz ırkta olası risk yüksek bulunmuştur.