Multipl Sklerozlu Hastalarda Normobarik Hipoksik Dayanıklılık Eğitimi

Multipl skleroz (MS), merkezi sinir sisteminin (CNS) immün aracılı ve nörodejeneratif bir hastalığı olup, klinik olarak heterojendir ve genç erişkinlerde nörolojik sakatlığın en yaygın nedeni olarak karşımıza çıkmaktadır. En sık görülen semptomlardan biri olan yorgunluk, etkilenen bireylerde yaşam kalitesi üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Bugüne kadar, MS ile ilişkili yorgunluğun altında yatan patofizyoloji tam anlaşılmamıştır.. Enflamasyonla ilişkili sitokin salınımı, hipotalamus-hipofiz ekseninin bozulması ve ayrıca MSS'deki aksonal hasarının, bilişsel ve motor görevleri yerine getirmek için beyin bölgelerinin telafi edici artan aktivasyonuna yol açtığı varsayılmaktadır. Şimdiye kadar, tedavi seçenekleri sınırlı olmakla birlikte MS ile ilişkili yorgunluğun iyileştirilmesinde farmakolojik tedavi kanıtlarının oldukça düşük olduğu düşünülmektedir. Çalışmalar, en etkili farmakolojik olmayan müdahale stratejilerinden birinin, MS hastalarında yorgunluğu azalttığı birçok kez gösterilen ve bu nedenle önemli bir tedavi seçeneği olarak önerilen fiziksel aktivite olduğuna dikkat çekmişlerdir. Egzersizin MS'te genel olarak faydalı bir rehabilitasyon stratejisi olduğuna dair güçlü kanıtlar olmasına rağmen, MS'li bireylerin, MS olmayan popülasyondan daha az aktif olduğu gözlemlenmiştir. 1968'de Meksika'daki olimpiyat oyunlarından bu yana, yüksek irtifalarda yapılan antrenmanların etkileri birçok çalışmada artan bir ilgi görmüştür. Günümüzde, performans artırıcı etkisi tartışılmazdır. Normobarik hipoksik koşullar altında yapılan antrenmanın, normoksik koşullara kıyasla daha düşük bir yoğunlukta dayanıklılık antrenmanına yanıtı iyileştirdiği düşünülmekte ve bu nedenle uzmanlar, MS hastaları için de faydalı bir antrenman seçeneği olabileceğini belirtmişlerdir. Ancak, hipoksik antrenman koşullarının MS üzerindeki etkileri sadece bir çalışmada araştırılmıştır. Bu pilot çalışma, hipoksik koşullar altında yapılan dayanıklılık antrenmanlarının MS'li kişilerde yorgunluk, hareketlilik ve spastisite üzerindeki etkilerini ve bu antreman biçiminin MS hastalarının rutin rehabilitasyonunda uygulanmaya uygun olup olmadığını araştırmayı amaçlamıştır. Çalışma öncesinde tüm hastalardan yazılı onam alınmış olmakla birlikte bu tek merkezli randomize prospektif uzunlamasına pilot çalışmaya, çalışma süresi boyunca yatan hasta rehabilitasyon merkezine başvuran 39 MS hastası dahil edilmiştir.

Hipoksik koşullar altında dayanıklılık eğitimi

Çalışmanın dahil etme kriterleri; McDonald kriterlerine göre klinik olarak tekrarlayan veya ilerleyici MS-, EDSS ≤ 6.0, yaş > 18 ve kendi kendine bildirilen yorgunluk olarak açıklanmıştır. Dışlama kriterleri ise, dahiliye uzmanlarının değerlendirmesine dayanan ciddi kardiyovasküler veya akciğer hastalıkları, taramadan 30 gün önce nüks veya glukokortikosteroidlerle tedavi, ciddi spastisite veya çalışma içindeki görevleri gerçekleştirmeyi imkansız kılan diğer bozukluklar ve hastalığı modifiye edici tedavinin değişikliği olarak belirtilmiştir. Yazılı bilgilendirilmiş onam alındıktan sonra hastalar rastgele üç gruptan birine atanmış olmakla birlikte tüm hastaların bireysel, semptoma özgü ve hedefe yönelik rehabilitasyon programlarını aldığı bildirilmiştir. Araştırmacılar Grup I’in (Kontrol) sadece bu programı aldığını, grup II’nin (Ergometre grubu) normal koşullar altında ek bir dayanıklılık eğitimi aldığını ve grup III’ün (Hipoksi grubu) bu dayanıklılık eğitimini hipoksik koşullar altında aldığını belirtmişlerdir. Çalışmada yorgunluk puanlarının tüm gruplarda önemli ölçüde iyileştiği, ancak bu iyileşmelere ek olarak dayanıklılık eğitimi verilen gruplarda daha hızlı ulaşıldığı gözlemlenmiştir. Çalışmanın sonunda dayanıklılık antrenmanının gruplarında spastisite skorlarının başlangıca kıyasla anlamlı olarak daha düşük olduğu, 6 dakika yürüme testinde ise sadece hipoksik grubun anlamlı olarak arttığı bildirilmiştir. Araştırmacılar bulgularının, dayanıklılık eğitiminin nörolojik rehabilitasyon programlarına önemli faydalar sağladığını gösterdiğini belirtmişler ve hipoksik koşullar altında dayanıklılık eğitiminin, 2 haftalık bir eğitim müdahalesi içinde yürüme dayanıklılığını olumlu yönde etkileyebileceğini de bildirmişlerdir.